Lichte verstandelijke beperking (LVB)

1. Bewustwording

Uw team besteedt veel meer energie aan mensen met een lichte verstandelijke beperking dan u denkt. Onderzoek toont aan dat ongeveer 16% van alle mensen hiermee belast is. In achterstandswijken ligt dit percentage zelfs hoger; zij melden zich vaker dan gemiddeld bij de huisarts. Hierdoor worden licht verstandelijk beperkte mensen te vaak en te snel als lastig of eigenwijs beoordeeld.

Behalve dat dit issue een ‘energievreter’ is voor het gehele team is de impact voor degene die het betreft, het grootst. Echter, indien een team sneller signaleert leert iedereen hiermee beter om te gaan. De aanvankelijk ‘lastige’ patiënt blijkt iemand die goed geholpen kan worden én ervaart begrip en erkenning.

Meer weten over signalering van een lichte verstandelijke beperking?

Onderschatting

  • Uiterlijk is een lichte verstandelijke beperking niet te herkennen, je ziet het pas als je het door hebt…;
  • Niet iedereen met een lichte verstandelijke beperking weet dit van zichzelf;
  • Zolang het leven rustig verloopt, hebben mensen meestal geen tot weinig last van hun lichte verstandelijke beperking;
  • Mensen met een lichte verstandelijke beperking komen verbaal vaak veel sterker over dan dat ze daadwerkelijk zijn.

 

Wat is het effect?

  • Uitleg en instructies worden niet begrepen of opgevolgd;
  • Er ontstaan gemakkelijk misverstanden;
  • Mensen worden overvraagd;
  • Er ontstaan gemakkelijk conflicten: mensen met een lichte verstandelijke beperking hebben minder grip op hun emotionele reactie en worden gemakkelijker boos als zij zich niet begrepen voelen. 
2. Herkennen en signaleren

Hoe ontwikkelt u voelsprieten voor herkenning van een lichte verstandelijke beperking? Het Kenniscentrum LVB en het Expertisepunt verstandelijke beperking hebben een aantal praktische tips en tools ontwikkeld.

 

3. Motiveren voor een quick scan

Op basis van uw ervaring en de Signalenkaart vermoedt u een lichte verstandelijke beperking bij een patiënt. Nader onderzoek is vereist. Dit kan worden uitgevoerd met het gevalideerde screeningsinstrument SCIL (vergelijkbaar met de MMSE bij een vermoeden op dementie). Het is van belang de persoon te motiveren tot het laten afnemen van de SCIL. U kunt hiervoor de POH-GGZ inzetten of een medewerker van MEE.


Een SCIL pakket kunt u hier bestellen. ASF-praktijken kunnen hun ASF-budget hiervoor gebruiken. Meer informatie: 

Maak het bespreekbaar

Onderzoek toont aan dat huisartsen het moeilijk vinden om een lichte verstandelijke beperking te bespreken om de betrokkene te motiveren tot een screenende test. Ankerpunten die u tijdens het gesprek met patiënt kunt benoemen om coöperatie van de patiënt te verkrijgen:

  • U wilt graag goed werken
  • Veel dingen in uw werk gaan ook goed
  • Sommige dingen lukken niet
  • Dat vindt u moeilijk
  • Ik wil u daarbij helpen
  • Daarvoor heb ik informatie nodig
  • Deze informatie neem ik af met een test
  • Hiermee kan ik u verder helpen
  • Zodat uw werk weer leuk wordt
    bron: Expertisepunt verstandelijke beperking
4. Positieve SCIL, en dan?

De SCIL-test bevestigt een lichte verstandelijke beperking. Dat betekent echter nog niet dat er een diagnose is, er is wel een reden om de patiënt te motiveren tot een zogenaamde basisdiagnostiek. Hierbij wordt het IQ vastgesteld, wordt tevens gekeken naar het verstandelijk functioneren en de sociale redbaarheid. Een intelligentietest kan op diverse locaties worden afgenomen:

 

  • Voor kinderen en jongvolwassenen kan dit via de schoolpsycholoog.
  • Bij volwassenen kunt u terecht bij een GGZ-instelling.
  • IQ-tests kunnen ook worden afgenomen door psychologen van een VG-instelling.
  • Ook het MEE kan mogelijk ingezet worden voor verdere diagnostiek naar IQ en adaptief vermogen.

 

Je kunt bij de volgende instellingen of organisaties verder onderzoek doen naar een lichte verstandelijke beperking:

  • deze lijst wordt nog gevuld.
5. Training, scholing en begeleiding

Uw vermoeden bleek correct en een lichte verstandelijke beperking is vastgesteld bij de patiënt. Het is nu van belang dat u en uw teamleden weten hoe je hiermee kan communiceren. Het Expertisepunt verstandelijke beperking geeft praktische tips. 

 

Training en scholing van professionals

Training en scholing is een mogelijkheid om als team te leren omgaan met deze materie. De kosten kunt u als praktijk in een achterstandswijk opvoeren onder het keuzeproject bij- en nascholing. Waar mag u aan denken?

 

  • MEE Zuid-Limburg heeft een aantal cursussen ontwikkeld zoals de cursus 'Herkennen en omgaan met mensen met een beperking of LVB en GGZ-problematiek'. Hier leest u het algemeen aanbod van de MEE academie.
  • Het volgen van een e-learning over dit thema via de website All You Can Learn, bijvoorbeeld module 3 (extra uitdagingen en risico’s) en 4 (LVB en GGZ)

 

Begeleiding van patiënten

Patiënten kunnen ook ondersteuning krijgen van de cliëntondersetuners van het MEE. Zij kunnen helpen ij het regelen van zorg en ondersteuning. Informeer bij het MEE in uw regio naar de mogelijkheden. 

ontwikkeld door www.softdigital.nl